تاثیر موسیقی در محل کار

 در مورد تاثیر موسیقی در محیط کار و سلامت افراد، عقاید و نظریه‌های گوناگونی وجود دارد. در مجموع، این نظریه‌ها به دو دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند:

دسته اول: شامل پژوهش‌هایی است که بیان کننده رابطه مثبت موسیقی و بهره‌وری کارکنان است.

دسته دوم: نتایج پژوهش‌هایی است که نشان می‌دهند گوش دادن به موسیقی باعث عدم تمرکز کارکنان می‌شود.

عواملی مانند پیچیدگی کار، ویژگی‌های شخصیتی فرد و نوع موسیقی که برای گوش دادن انتخاب می‌شود، باعث شده نتایج پژوهش‌ها، گاه در تضاد با هم باشند. اما آنچه مسلم است هر عاملی که سبب شادابی افراد در محیط کار شود، تأثیری مثبت بر رفتار اجتماعی و توانمندی مغز در پردازش اطلاعات دریافتی خواهد داشت و این موضوع فرایند تصمیم‌گیری و حل مسئله را تسهیل کرده خلاقیت و بهره وری را در آنان افزایش می‌دهد.

پرسش دیگر این است که آیا شنیدن هر نوع موسیقی‌ای برای همه افراد در هر شغلی مناسب است و واقعاً باعث افزایش بهره‌وری می‌شود؟

موسیقی در انواع محیط های کاری

محیط‌های کاری را می‌توان به سه گروه عمده زیر دسته بندی کرد:

محیط‌ های کاری غیر صنعتی و کارهای دستی و تکراری: ماهیت کار این مشاغل، تکراری و بدون دخالت ماشین آلات است. هماهنگی میان سرعت و حرکت در این مشاغل رکنی بنیادی برای سرانجام رساندن کار است. براساس نظر بسیاری از پژوهش‌گران، امروزه نیز موسیقی کلامی رایج میان این‌گونه مشاغل، همانند سایر ابزارهای انجام کار، عاملی کلیدی محسوب می‌شود.

محیط‌های صنعتی ماشین محور: منظور از محیط‌های صنعتی، محیطی است که بیش‌تر فرایندهای کاری توسط ماشین‌ها انجام می‌شوند. در چنین محیط‌هایی تأثیر موسیقی بسیار محدود است. این دستگاه‌های صنعتی هستند که سرعت کار را تنظیم می‌کنند. درچنین محیط‌هایی گوش دادن به موسیقی به طور کلی ممنوع می‌شود.

محیط‌های اداری:  در محیط‌های اداری بیشتر کارها بر اساس تحلیل‌های ذهنی صورت می‌گیرد. طبق آخرین آمار بانک جهانی، تقریباً نیمی از شاغلین در ایران، در محیط‌های اداری و خدماتی مشغول به کار هستند. برخی از این محیط‌ها مثل محیط‌های پژوهشی و یا مشاوره‌ای نیاز به تمرکز دقیق و محیطی آرام دارند، در برخی دیگر از محیط‌های اداری، کارمندان باید پاسخ‌گوی تعداد زیادی ارباب رجوع باشند، یا در برخی از محیط‌ها مثل واحدهای فروش و خدمات مشتریان، حجم پاسخ‌گویی به تلفن بالاست، یا در محیط‌های دیگری واحدها و افراد مختلف باید در ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر باشند و با صدای بلند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. پیچیدگی استفاده یا  عدم استفاده از موسیقی در محیط‌های اداری نسبت به سایر محیط‌ها بیش‌تر است و نسخه از پیش تعیین شده‌ای ندارد.

پخش موسیقی در محیط  کار

برخی  پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تقریباً دو سوم کارمندان و کارگران ترجیح می‌دهند به هنگام کار، موسیقی نیز پخش شود.  یک سوم بقیه اظهار کرده‌اند برایشان چندان فرقی نمی‌کند و هیچ کارمند و یا کارگری پیش از این که موسیقی را تجربه کند با پخش موسیقی به هنگام کار مخالفت نکرده است.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند، مهم ترین کارکرد موسیقی ایجاد حس برانگیختگی در روحیه افراد است. بنابراین موسیقی به اندازه‌ای پیشنهاد می‌شود که برانگیختگی افراد در حد متوسط نگاه دارد. معمولاً افراد هنگام کارهای پیچیده موسیقی‌های ملایم را بر می‌گزینند تا میزان برانگیختگی روحی‌شان را در حد بهینه نگاه دارند.

- یک موسیقی مناسب می‌تواند بین ذهن و جسم شما تعادل برقرار کند و از سوی دیگر یک موسیقی منفی یا نامناسب می‌تواند شما را سرشار از نفرت کند و به شما آسیب روحی و جسمی بزند.

- پژوهش‌هایی بسیاری نشان داده است، انتخاب موسیقی مناسب سبب می‌شود ساعات کاری کوتاه‌تر به نظر برسد و استرس کارکنان در حین کار کاهش یابد.

- افرادی که استرس کم‌تری دارند تمایل بیش‌تری به گوش دادن موسیقی در محیط کار از خود نشان می‌دهند.

- گوش دادن به موسیقی در افراد درون گرا بیش از افراد برون‌گرا باعث ایجاد حواس پرتی می‌شود.

- در بیشتر محیط‌های کاری اداری سکوت حکم فرماست و شاید تنها صدایی که وجود داشته باشد صدای صفحه کلید و زنگ گاه‌به‌گاه تلفن است. در چنین شرایطی اغلب افراد از اینکه با سرو صدای خود مزاحم دیگران شوند، نگرانند. پخش موسیقی ملایم و با صدای کم در این موقعیت می‌تواند شرایط جوی را عوض کرده و با ایجاد آرامش میان کارکنان خلاقیت و بهره وری آنان را افزایش دهد.

- ضربه‌های تندتر در موزیک باعث افزایش دقت و تمرکز می‌شوند و گام‌های آهسته‌تر باعث آرامش بیشتر می‌شوند.

- موسیقی می‌تواند قدرت خلاقیت را افزایش دهد. موسیقی در واحدهایی مثل طراحی محصول یا واحدهای گرافیکی که از افراد انتظار می‌رود ایده‌هایی نو خلق کنند، می‌تواند انتظار بسیار موثر واقع شود.

- بین سن و سال و علاقه به شنیدن صدای موسیقی در محیط کار، رابطه معکوس وجود دارد.

مطالب فوق برگرفته از مقاله ی منتشر شده در نشریه گزیده مدیریت، شماره 116(فروردین 90) است که توسط همکار ما، خانم زین‌الدینی، کارشناس مهندسی صنایع، خلاصه شده است.